منواکسید کربن در شكل خالص خود قابل تشخیص نبوده و بدون بو و بی‌رنگ و بدون خاصیت تحریك كنندگی است. وزن حجمی آن 97/0 هوا است و سریعاً در هوا پراكنده می‌شود و تشكیل لایه در آن نمی‌دهد. این گاز زمانی تولید می‌شود كه احتراق ناقص مواد كربن دار رخ داده باشد.
استنشاق دود ناشی از آتش سوزی ها شایعترین علت مسمومیت با CO بوده و بعد از آن بد کار کردن سیستم گرمایشی منازل و محیط کار از علل شایع محسوب می گردند.
مولکول منواکسید کربن بسرعت از غشاء مویرگی ریه عبور نموده و پس از تركیب CO با ملكول هموگلوبین (Hb) و ایجاد کربوکسی هموگلوبین (COHb) سبب كاهش ظرفیت انتقال اكسیژن می‌شود. (میل ترکیبی ملكول CO و Hb 240 بار بیشتر از میل تركیبی بین O2 و Hb می باشد)
علائم و نشانه ها:
مسمومیت با CO علائم بالینی غیر اختصاصی داشته و تابلوهای بالینی متفاوت را میتواند ایجاد كند. سردرد، سرگیجه، تهوع، كوفتگی بدن و اختلال تفكر از علائم شایع هستند. كرامپ شكمی، استفراغ، اسهال اغلب در اطفال و نوجوانان بطور شایع دیده می‌شوداولین علامت مسمومیت با CO سردرد و سرگیجه است. اگر فردی سابقه قبلی بیماری ایسكمیك قلبی داشته باشد ممكنست جزو اولین علائم مسمومیت آنژین صدری باشد. با پیشرفت مسمومیت اختلال در تمركز حواس، تحریك‌پذیری، ضعف و تهوع نیز ایجاد می‌شود.
در مسمومیتهای شدیدتر سنكوپ، تشنج، اختلال هوشیاری، سفتی منتشر عضلانی و كوما میتواند بوقوع پیوندند. در مسمومیتهای شدید قلب بعنوان یكی از دو ارگان بدن كه مصرف اكسیژن بیشتری دارد نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
تشخیص:
شک به مسمومیت حاد با CO اساسا" با توجه به شرح حال گذاشته می شود و این در حالی است که تشخیص مسمومیت مزمن با CO بسیار مشکل بوده و ممکن است منجر به تشخیص اشتباهی ابتلا به یک بیماری ویروسی حاد نظیر آنفولانزا گردد.
پیشگیری:
نمایشگرهای خانگی منواکسید کربن که مجهز به زنگ خطر می باشند، نسبتا ارزان و در دسترس بوده و بالقوه نجات دهنده زندگی هستند.
درمان:
* در منزل یا محل کار: بیمار را به فضای باز منتقل نموده و در اولین فرصت به مرکز درمانی انتقال دهید.
* در مرکز درمانی:
1- باز کردن راه هوایی و برقراری تنفس و در صورت لزوم انتوباسیون(گذاشتن لوله تراشه).
2- دادن آنتی دوت (اكسیژن 100%): تجویز اكسیژن 100% به کمک ماسک به بیمار(درصورت انتوبه بودن بیمار اكسیژن 100% از طریق لوله تراشه تجویز می گردد). بیمارانی که در اغماء به سر می برند باید به بخش مراقبت های ویژهICU)) منتقل گردد.